Zaterdag 17 mei 2025 – 15:35
Operaties bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag zijn ernstig verstoord door grootschalige Amerikaanse sancties die in februari zijn opgelegd, volgens een gedetailleerd rapport van de Associated Press. De sancties volgden op het uitvaardigen van arrestatiebevelen door het ICC voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant in verband met vermeende oorlogsmisdaden in Gaza. Huidige en voormalige medewerkers van het ICC, advocaten en mensenrechtenactivisten vertelden AP dat het vermogen van het hof om te functioneren drastisch is ingeperkt. Kernactiviteiten zijn naar verluidt bijna tot stilstand gekomen, met het ICC dat zelfs basisfuncties niet kan uitvoeren. De sancties werden in februari afgekondigd door de Amerikaanse president Donald Trump, kort nadat het ICC arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen Netanyahu en Gallant. De bevelen, ingediend in november, stellen dat de twee Israëlische leiders verantwoordelijk waren voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid gepleegd door Israëlische troepen in Gaza. De beslissing leidde tot verontwaardiging van zowel de Israëlische regering als de Verenigde Staten.
De sancties omvatten financiële boetes en visumbeperkingen gericht op personen die het ICC helpen bij onderzoeken met betrekking tot Amerikaanse burgers of hun bondgenoten. Verschillende tientallen van de ongeveer 900 medewerkers van het hof hebben de Amerikaanse nationaliteit. Amerikaanse ICC-medewerkers is gewaarschuwd dat ze risico lopen op arrestatie als ze terugkeren naar de Verenigde Staten. Onder de getroffenen is ICC-hoofdaanklager Karim Khan, wiens toegang tot zijn Microsoft-e-mailaccount is beëindigd. Zijn bankrekeningen zijn ook bevroren. Mensenrechtenorganisaties en NGO’s die regelmatig samenwerken met het ICC – met name op het gebied van bewijsverzameling – hebben naar verluidt de samenwerking opgeschort uit angst voor Amerikaanse vergelding. Als gevolg hiervan zijn onderzoeken gestagneerd. Volgens AP-bronnen bestaat er nu ernstige twijfel binnen het ICC of de instelling een hernieuwd presidentschap van Trump kan doorstaan. Het hof weigerde commentaar te geven toen het benaderd werd door AP. Liz Evenson, directeur internationale justitie bij Human Rights Watch, uitte diepe bezorgdheid. Ze zei dat de Amerikaanse sancties slachtoffers belemmeren om toegang te krijgen tot justitie. “De sancties zijn een obstakel voor justitie,” vertelde Evenson aan AP. Nederlandse advocaat Geert-Jan Knoops, die verbonden is aan het ICC, vertelde NOS dat hij geschokt was door de omvang van de maatregelen. “Ik ben geschokt door dit,” zei hij. “Ik had niet verwacht dat het zo zou escaleren.” Knoops vergeleek de huidige sancties met die Trump oplegde tijdens zijn eerste termijn tegen voormalig ICC-aanklager Fatou Bensouda. Maar, in tegenstelling tot toen, hebben de huidige sancties naar verluidt verstrekkende gevolgen voor ICC-personeel. Knoops riep de Nederlandse regering op concrete maatregelen te nemen ter ondersteuning en verdediging van het ICC, met name tegen financiële verstoringen. Hij zei dat Nederland juridische garanties aan banken moet bieden om hen te beschermen tegen Amerikaanse vergelding als ze zaken blijven doen met het hof. “Nederland kan banken garanties bieden onder Europees recht om hen te beschermen tegen claims,” vertelde Knoops aan NOS. Als de VS Nederlandse banken zoals ABN AMRO of ING onder druk zouden zetten om de banden met het ICC te verbreken, zouden deze garanties de banken beschermen tegen aansprakelijkheid. “Dat zou een belangrijke stap zijn om de financiering van het ICC veilig te stellen.”
